Khám phá làng gốm Bàu Trúc – Mảnh đất của Gốm Chăm
Nằm cách thành phố Phan Rang – Tháp Chàm chỉ 10 km, làng gốm Bàu Trúc (Ninh Thuận) là nơi lưu giữ nghề gốm truyền thống của người Chăm đã tồn tại hơn 7 thế kỷ. Được mệnh danh là làng nghề gốm thủ công cổ nhất Đông Nam Á, Bàu Trúc nổi tiếng với sản phẩm gốm độc đáo và là nơi chứng kiến những câu chuyện văn hóa, tín ngưỡng của cộng đồng Chăm.
Hơn 600 năm qua, nghề làm gốm ở đây đã gắn bó mật thiết với người dân, đặc biệt là những người phụ nữ Chăm. Từ những đôi bàn tay khéo léo của họ, từng sản phẩm gốm ra đời mang đậm nét văn hóa dân tộc và chứa đựng tình yêu nghề, sự tâm huyết và niềm tự hào dân tộc.
Quá trình nung gốm Chăm có gì đặc biệt so với các loại gốm khác?
Khác với nhiều loại gốm khác thường được nung trong lò kín, gốm Chăm tại làng Bầu Trúc lại được nung hoàn toàn bằng phương pháp lộ thiên. Nghĩa là các sản phẩm gốm sẽ được đặt trực tiếp lên một nền đất được đốt cháy. Phương pháp này đòi hỏi người thợ phải có kinh nghiệm và kỹ thuật cao để điều chỉnh nhiệt độ và thời gian nung sao cho phù hợp.
Do nung lộ thiên nên nhiệt độ trong lò không ổn định, thay đổi tùy thuộc vào thời tiết, gió và lượng củi đốt. Điều này tạo ra những biến đổi về màu sắc và kết cấu của sản phẩm gốm, khiến mỗi sản phẩm đều trở nên độc đáo và không thể trùng lặp. Mặc dù không được nung ở nhiệt độ cao như các loại gốm khác, nhưng gốm Bàu Trúc lại có độ bền rất cao. Điều này là do thành phần đất sét đặc biệt và kỹ thuật nung truyền thống.
So với các dòng gốm khác như Bát Tràng, Chu Đậu, Lái Thiêu, Biên Hòa… gốm Bàu Trúc chưa được phổ biến ngay cả trong nước, dù có giá trị và đặc trưng riêng. Tuy nhiên, trong bối cảnh công nghiệp hóa, sự thuần thủ công, thô sơ là điểm khác biệt của Gốm Chăm.
